WYBRANE ASPEKTY PRAWNE RZEMIOSŁ RADIESTEZJA I BIOENERGOTERAPIA

Kornel Śliżyński – dr n. przyr. inż., dypl. mistrz radiestezji, geobiolog, Biegły Sądowy w zakresie radiestezji i geobiologii, Starszy Cechu - Krajowego Cechu Radiestetów i Bioenergoterapeutów, Rzeczoznawca a także Przewodniczący Państwowej Komisji Egzaminacyjnej IRMiSP w Katowicach. Izabela Pieczara-Śliżyńska – dypl. mistrz radiestezji, geobiolog, Sekretarz – Członek Zarządu Krajowego Cechu Radiestetów i Bioenergoterapeutów, Rzeczoznawca w zakresie rzemiosła radiestezja oraz Wiceprzewodniczący Komisji Egzaminacyjnej w Izbie Rzemieślniczej Małej i Średniej i Przedsiębiorczości w Katowicach

1.Wstęp.

Potrzeba zestawienia wybranych aspektów prawnych wynika z powszechnego braku jakiejkolwiek orientacji w sytuacji prawnej i charakterystyce rzemiosł radiestezja i bioenergoterapia. Materiał ten wydaje się szczególnie ważny dla środowiska prawnego aby uchronić przed dowolnością interpretacji w trakcie prac procesowych. Brak ten dotyczy środowiska Administracji (w tym również organów ewidencji działalności gospodarczej), środowiska medycznego, prawnego, a także ogółu społeczeństwa.

Przeważająca większość środków masowego przekazu nie uważa za celowe informowanie w obiektywny sposób faktu istnienia zawodów rzemieślniczych „radiestezji i bioenergoterapii”. Każda osoba, która ma jakąś orientację w tych dziedzinach lub ukończyła jakiś kurs uważana jest za eksperta itp. i jakoby uprawnia to do świadczenia usług w obu zakresach. Tym czasem jest zupełnie inaczej, a sytuacja prawna tych rzemiosł jest wyraźnie prawnie unormowana. Aby to zobrazować niezbędne jest przedstawienie zapisów prawnych i charakterystyk zarówno radiestezji jak i bioenergoterapii.

Celem niniejszego wystąpienia jest przedstawienie stanu wiedzy na ten temat. Podstawą dla działalności gospodarczej było Prawo działalności gospodarczej (Dz.U. nr 101/1999 poz1178), oraz jego kontynuacją jest „Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej” z dn. 02.07.2004 (Dz.2004 nr 173 poz.1807 oraz 1808 i nr 281 poz.2777), natomiast przepisami szczególnymi odnoszącymi się do Rzemiosła jest „Ustawa o rzemiośle” (Dz.U. nr 112 z dnia 14.02.2002). Jako punkt wyjściowy kandydatów do obu zawodów jest pełne średnie wykształcenie ogólne, tym samym pełnoletniość i szereg cech osobniczych warunkujących ich przydatność. „Ustawa z dnia 02.07.2004 o swobodzie działalności gospodarczej” (a wcześniej Prawo działalności gospodarczej) w Art. 2. definiuje, że „Działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły”. W Art. 4.1. tejże Ustawy określono, że „Przedsiębiorcą w zrozumieniu Ustawy jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna nie będąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną – wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą.” Przy czym w Art. 104 Ustawy zdefiniowano pojęcie mikro przedsiębiorcy –

- „Za mikro przedsiębiorcę uważa się przedsiębiorcę, który w co najmniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych:

1) zatrudniał średniorocznie mniej niż 10 pracowników oraz

2) osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych nie przekraczający równowartości w złotych 2 miliony euro...”.

Ten artykuł obowiązuje od 01.01.2005. W tym kontekście rzemieślnicy radiesteci i bioenergoterapeuci są mikro przedsiębiorcami, gdyż za zwyczaj pracują w pojedynkę a ich zarobki z reguły nie przekraczają 10.000 euro. (brutto !).

Art. 14.1. „Ustawy o swobodzie działalności gospodarczej” mówi że „Przedsiębiorca może podjąć działalność gospodarczą po uzyskaniu wpisu do rejestru przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym albo do Ewidencji Działalności Gospodarczej, zwanej dalej „ewidencją””. Przy czym wpisowi do ewidencji podlegają przedsiębiorcy będący osobami fizycznymi (Art. 14.2). Jakie informacje podlegają wpisowi do Ewidencji określa Art. 30.1 „Ustawy o swobodzie działalności gospodarczej”. Zgodnie z Art. 18. „Ustawy o swobodzie działalności gospodarczej ( wcześniej Art. 10 „Prawa działalności gospodarczej), „Przedsiębiorca jest obowiązany spełnić określone przepisami prawa warunki wykonywania działalności gospodarczej...”

Natomiast niezwykle istotnym dla Rzemiosła jest zapis Art. 19 tej Ustawy, który mówi „Jeżeli przepisy szczególne nakładają obowiązek posiadania odpowiednich uprawnień zawodowych przy wykonywaniu określonego rodzaju działalności gospodarczej, przedsiębiorca jest obowiązany zapewnić, aby czynności w ramach działalności gospodarczej były wykonywane bezpośrednio przez osobę legitymującą się posiadaniem takich uprawnień zawodowych”. Zapis Art. 19 Ustawy ma szczególny wydźwięk w kontekście „ Ustawy o rzemiośle” (Dz.U. nr 112 z dnia 14.02.2002). Z „Ustawy o rzemiośle” jednoznacznie wynika, że jest ona przepisem szczególnym, którego dotyczy Art. 19 „Ustawy o swobodzie działalności gospodarczej”.

Definicja „rzemiosła” jest zawarta w Art. 2.1. Ustawy o rzemiośle, który to artykuł ma następujące brzmienie: „Rzemiosłem jest zawodowe wykonywanie działalności gospodarczej przez osobę fizyczną lub spółkę cywilną osób fizycznych, z udziałem kwalifikowanej pracy własnej, w imieniu własnym tej osoby i na jej rachunek, ... , zwaną dalej rzemieślnikiem”.

Do udziału kwalifikowanej pracy własnej w rzemiośle niezbędne jest posiadanie odpowiednich kwalifikacji zawodowych. Rzemiosło różni się od innych grup zawodowych właśnie tym, że od prowadzącego działalność gospodarczą w zawodzie rzemieślniczym wymaga się realizować wkład kwalifikowanej pracy własnej zgodnym z charakterystyką danego rzemiosła. Oznacza to, że zakład rzemieślniczy może prowadzić jedynie osoba, która posiada dowody kwalifikacji zawodowej, zgodnie z wymogami Ustawy o rzemiośle.

Zgodnie z treścią Art. 3. Ustawy o rzemiośle, dowodami kwalifikacji zawodowych rzemieślnika są: dyplom mistrzowski lub świadectwo czeladnicze w zawodzie odpowiadającym danemu rodzajowi rzemiosła. Dowody te są wydawane przez izby rzemieślnicze osobom, które złożą egzamin przed państwową komisją egzaminacyjną. Świadectwo czeladnicze i dyplom mistrzowski są opatrywane pieczęcią z godłem państwowym. Jeżeli chodzi o zawody rzemieślnicze – radiestezja i bioenergoterapia – jest to jedyna forma potwierdzająca kwalifikacje zawodowe i jest szczególnie ważnym by dokumenty takie znajdowały się na widocznym miejscu a zakładzie rzemieślniczym, tak aby każdy klient mógł sprawdzić posiadanie kwalifikacji i uprawnień zawodowych radiestety lub bioenergoterapeuty.

Na co dzień , podczas wykonywania usług poza zakładem, używane są legitymacje czeladnicze lub mistrzowskie, zawierające m.in. nazwisko i imię, fotografię określenie rzemiosła i są one również opatrzone pieczęcią z godłem państwowym. Legitymacje te są wydawane przez Izby Rzemieślnicze MiŚP, w których rzemieślnik zdawał egzamin. Każdy zleceniodawca (klient) powinien we własnym interesie sprawdzić dowody kwalifikacji radiestety lub bioenergoterapeuty, gdyż daje to gwarancję rzetelności wykonanej usługi. W przypadku rzemieślników cechowych sprawy sporne (z klientami) może rozpatrywać zarząd cechu, sąd cechowy, rzemieślniczy sąd odwoławczy (w Izbach Rzemieślniczych) lub w każdym przypadku sąd powszechny. Ponadto w Rzemiośle powoływani mogą być rzeczoznawcy w poszczególnych branżach, np. w Izbie Rzemieślniczej MiŚP w Katowicach powołani są m.in. rzeczoznawcy w zakresie radiestezji i bioenergoterapii.

Na tym miejscu należy podkreślić, że w Polsce są ustanowieni przez Sądy Okręgowe biegli sądowi w zakresie radiestezji oraz bioenergoterapii. O tych faktach, nawet wśród prawników wiedza jest żadna(!). Sprawę egzaminów kwalifikacyjnych reguluje Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 04.12.2002 „w sprawie egzaminów kwalifikacyjnych na tytuł czeladnika i mistrza w zawodzie, przeprowadzanych przez komisje egzaminacyjne izb rzemieślniczych” (Dz.U. nr 20 z 2003 r, poz. 171).

Związek Rzemiosła Polskiego opracował „Wykaz zawodów odpowiadających rodzajowi rzemiosła, w których Izby Rzemieślnicze MiŚP powołały państwowe komisje egzaminacyjne”. (13 komisji dla bioenergoterapii oraz 10 komisji dla radiestezji). W tym wykazie zawód „bioenergoterapia” jest wymieniony pod poz. 101 c/m, a „radiestezja” pod poz. 102 c/m w grupie „rzemiosł różnych nieprzemysłowych”. Warto tu podkreślić, że standardy wymagań i ramowe programy kształcenia w obu zawodach – radiestezji i bioenergoterapii znajdują się w Związku Rzemiosła Polskiego, a ponad to szczegółowe wymagania egzaminacyjne są opracowane i znajdują się w Działach Oświaty i Kwalifikacji Zawodowych w Izbach Rzemieślniczych oraz Małej i Średniej Przedsiębiorczości np. w Izbie RzMiŚP w Katowicach.

W świetle powyższego jest jasne, że prowadzenie działalności gospodarczej w zawodzie radiestezja lub bioenergoterapia wymaga odpowiedniego kształcenia i uzyskania potwierdzenia kwalifikacji zawodowych. Poza dyplomem mistrzowskim lub świadectwem czeladniczym, wszelkie certyfikaty, dyplomy i zaświadczenia wydawane poza rzemiosłem nie uprawniają do wykonywania tych zawodów. Ta uwaga adresowana jest przede wszystkim do „Ewidencji działalności gospodarczej”, w kontekście Art. 19 „Ustawy o swobodzie działalności gospodarczej” , która przy rejestrze powinna wymagać przedstawienia dowodu kwalifikacji w zawodach rzemieślniczych.

Ponieważ radiestezja i bioenergoterapia są usytuowane w grupie zawodów rzemieślniczych, wszystkie osoby chcące świadczyć usługi w tych zawodach muszą legitymować się dowodami kwalifikacji. Podejmowanie działalności rzemieślniczej bez dowodów kwalifikacji jest nielegalne. Problem ten jest szczególnie ważny w zawodach związanych z ochroną, profilaktyką.

Warto zwrócić uwagę na miejsce bioenergoterapii i radiestezji w Klasyfikacjach Działalności. Według Europejskiej Klasyfikacji Działalności oba zawody zaliczane są do „pozostałej działalności związanej z ochroną zdrowia ludzkiego” o symbolu EKD-85.14. Natomiast według obowiązującej w Polsce tzw. Polskiej Klasyfikacji Działalności, działalność gospodarcza w zakresie bioenergoterapii i radiestezji zaliczana jest do grupy „działalności paramedycznych” posiadających symbol PKD-2007 - 86.90-D. Ma to swoje uzasadnienie w rzeczywistej charakterystyce tych zawodów rzemieślniczych.

W Rozporządzeniu Ministra Gospodarki i Pracy w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalizacji dla potrzeb rynku pracy oraz zakresu jej stosowania (Dz.U. nr 265/2004) w dziale 514 – pozostali pracownicy usług osobistych, w grupie 5144 – Praktykujący niekonwencjonalne metody terapii - do zawodu bioenergoterapeuta przypisany jest kod zawodu 514 401. (przypis- nieaktualne, obecnie jest to dział 320, a kod zawodu to 323002).

Natomiast do zawodu radiesteta przypisany jest kod 514902 (w dziale 5149 – Pracownicy usług osobistych gdzie indziej niesklasyfikowani). Zgodnie z Dz.U. nr 265/2004 poz. 2644 kwalifikacje zawodowe są nabywane poprzez formalne wykształcenie lub szkolenie. 

Wyróżnia się cztery poziomy kwalifikacji . Według rozeznania autorów, rzemieślnicy cechowi w zawodach bioenergoterapia i radiestezja to osoby posiadające tzw. trzeci lub czwarty poziom kwalifikacji tj. posiadające wykształcenie policealne (matura i studium zawodowe) lub studia wyższe. Przy czym osoby te uzyskały dodatkowo kwalifikacje rzemieślnicze w zawodach - radiestezja lub/i bioenergoterapia. Rzemieślnicy prowadzący działalność gospodarczą w zakresie radiestezji i bioenergoterapii są zorganizowani w Cechach tj. w organizacjach samorządu gospodarczego Związku Rzemiosła Polskiego.

Powszechnie uważa się, że członkostwo w Cechach jest całkowicie dobrowolna, ale trzeba pamiętać, że zgodnie z Art. 2.2. „Ustawy o rzemiośle” jest to dobrowolność z pewnym zastrzeżeniem, mianowicie „Rzemieślnik uzyskuje status rzemieślnika cechowego, jeżeli zgłosi deklarację przyjęcia i zostanie przyjęty do organizacji samorządu gospodarczego rzemiosła”. Przyjęcie i uzyskanie statusu rzemieślnika cechowego jest przywilejem i zaszczytem, a kandydat powinien spełniać wymogi stawiane przez charakterystykę danego rzemiosła, Statutu Cechu, przestrzegania prawa i na podstawie Regulaminu przyjmowania kandydatów w poczet członków Cechu.

2. Wyjaśnienie do charakterystyki rzemiosł „radiestezja i bioenergoterapia”.

Zawody radiestezja i bioenergoterapia nie są zawodami tożsamymi. Dlatego Trzeba tu wyjaśnić – czego dotyczy działalność w zakresie radiestezji, a czego w zakresie bioenergoterapii.

Radiestezja jest rzemiosłem kwalifikowanym od1983 roku (Dz.U. nr 22/1983 poz. 98. Charakterystyka zakresu usług tego rzemiosła została pierwotnie określona w monografii „Charakterystyka Rzemiosł” wydanej przez Centralny Związek Rzemiosła już w roku 1987 (poz. 899.1). Jednakże po 20 latach definicja ta musiała ulec modyfikacji.

Według autorów niniejszego referatu, współczesna definicja jest następująca: „Radiestezja jest dziedziną biotechniczną, w której do badań wykorzystuje się organizm człowieka z jego właściwościami psychobiodetekcyjnymi i psychobioemisyjnymi. Biotechnika ta pozwala na uzyskanie informacji o środowisku wewnętrznym i zewnętrznym, a także umożliwia oddziaływać na to środowisko zarówno mentalnie jak i technicznie”. Definicja ta jest zbliżona do definicji stosowanej w ekologii. Radiestezja rzemieślnicza zajmuje się ekologią człowieka i kształtowaniem środowiska to znaczy, że przedmiotem działania jest profilaktyka zdrowotna, a ogólniej promocja zdrowia.

Wyróżnia się cztery główne działy radiestezji rzemieślniczej: Pierwszym działem jest „ekologia budowli” w ramach której czynione są rozliczne badania warunków ekologiczno-zdrowotnych oraz działania mające za zadanie poprawienie mikroklimatu radiacyjnego wewnątrz budowli (chodzi tutaj głównie o takie czynniki ekologiczne jak anomalie geopatyczne, sieć globalna, pola magnetyczne technicznego pochodzenia, a także promieniowania jonizujące). Radiestezja rzemieślnicza zajmuje się również „ekopatologii człowieka” t.j. wpływem czynników ekologicznych na stymulację i powstawanie zjawisk patologicznych, a tym samym zajmuje się przeciwdziałaniem szkodliwemu oddziaływaniom wymienionych czynników. Ma to bezpośrednie znaczenie dla kształtowania środowiska i ochrony zdrowia.

Drugim działem pochodnym dla ekologii budowli jest badanie uwarunkowań ekologiczno-zdrowotnych terenów przeznaczonych pod zabudowę (głównie mieszkaniową), co pozwala na właściwe usytuowanie obiektów budowlanych w miejscach optymalnych pod względem tych uwarunkowań oraz właściwe kształtowanie zagospodarowanie przestrzeni w otoczeniu tych budowli przez uwzględnienie wspomnianych czynników ekologicznych.

Trzeci dział radiestezji rzemieślniczej dotyczy badań środowiska przyrodniczego pod kątem potrzeb hydrogeologii poszukiwawczej i odnosi się do lokalizacji dynamicznych wód podziemnych spełniających normy wody pitnej – jest to również profilaktyka zdrowotna przez kształtowanie optymalnych warunków ekologicznych dla człowieka i zwierząt.

Czwarty dział to radiestezja terapeutyczna, która jest przedmiotem uzupełniającym w kształceniu bioenergoterapeutów. Ale trzeba pamiętać, że techniki radiestezyjne użyte samodzielnie są również stosowane w formie ogólnej narządowej oceny stanu zdrowia oraz zabiegów „terapeutycznych” dla przywrócenia homeostazy energetycznej i w ten sposób poprawy fizjologii człowieka i zwierząt.

Zasadniczym efektem badań radiestezyjnych (trzech pierwszych działów) jest obligatoryjne opracowywanie ekspertyz w postaci dokumentacji technicznych (składających się z rozdziałów: wstęp, metodyka, omówienie wyników badań oraz zakończenie – wnioski końcowe. Ponadto ekspertyza zawiera część graficzną w postaci map tematycznych, profili wgłębnych, planów tematycznych dotyczących wnętrz budowli, zestawienia tabelaryczne itp.

Część graficzna jest głównym elementem każdej ekspertyzy radiestezyjnej. Jak z tego widać, radiestezja ma ścisłe powiązania z ekologią i ochroną zdrowia człowieka i kwestia ta nie może budzić zastrzeżeń. Według obecnego stanu wiedzy warto podkreślić, że skuteczność wszelkich form terapii, zarówno medycznych jak i bioenergoterapeutycznych, czy fizjoterapii, zależą w dużym stopniu od eliminacji szkodliwych czynników radiacyjnych w miejscu zamieszkania oraz w miejscu pracy. Dlatego współdziałanie pomiędzy bioenergoterapeutami i radiestetami zapewnia wysoką szybkość i skuteczność poprawy zdrowia klientów bioenergoterapeutów.

Radiestezja profesjonalna ma również liczne inne zastosowania naukowo-techniczne w ramach geobiologii. Wymaga to jednak starannego przygotowania z dziedzin, dla których techniki radiestezyjne mają być zastosowane. Kształcenie radiestetów obejmuje szereg przedmiotów ogólnych i zawodowych związanych z wykonywanymi usługami m.in. geotronikę, biotronikę, maszynoznawstwo, rysunek techniczny, elementy matematyki (geometrię, geometrię wykreślną, analityczną itp.) hydrogeologię z elementami geologii złóż, ekologię człowieka z elementami biometeorologii, ekopatologii oraz ekologię ogólną z elementami toksykologii litosfery.

Ramowy program kształcenia w rzemiośle „radiestezja” (102 c/m) wraz z zagadnieniami do opanowania przed egzaminem, został opracowany przez Pieczara-Śliżyńską i Śliżyńskiego (2000-2002) i jest on w pełni kompatybilny do nowych zasad i wymogów egzaminacyjnych. Bioenergoterapia jest zawodem rzemieślniczym – rzemiosłem kwalifikowanym od 1996 roku.

Charakterystyka tego zawodu została pierwotnie opracowana w roku 1993 dla Instytutu Pracy i Spraw Socjalnych dla potrzeb tworzonej klasyfikacji zawodów i specjalności. Według autorów niniejszego referatu definicja jest następująca: Bioenergoterapia, podobnie jak radiestezja, jest dziedziną biotechniczną, w której wykorzystuje się organizm człowieka z jego właściwościami psychobiodetekcyjnymi i psychobioemisyjnymi dla oszacowania stanu środowiska wewnętrznego człowieka (stanu energetycznego narządów) i jednocześnie umożliwia skutecznie regulując oddziaływać na to środowisko co doprowadza do poprawy zdrowia.

Bioenergoterapia nie zajmuje się zagadnieniami wchodzącymi w zakres radiestezji rzemieślniczej.

Bioenergoterapia jest zawodem niemedycznym, ale paralelnym w stosunku do medycyny. Oznacza to, że bioenergoterapia jest dziedziną niezależną od medycyny i nie zajmuje się sferą zastrzeżoną prawnie dla zawodów medycznych, a zwłaszcza nie zajmuje się diagnozowaniem jednostek chorobowych i terapią w sensie medycznym, czy też ordynowaniem leków (środków farmaceutycznych).

Wyraźnie podkreślamy, że usługi bioenergoterapeutyczne mają charakter niemedyczny i obejmują działania w sferze niematerialnej człowieka, zmierzające do przywrócenia homeostazy bioenergetyki organizmu. Tą drogą, bioenergoterapia pośrednio wpływa na regulację fizjologii i pobudza naturalne siły obronne organizmu. Rozróżnienie to jest istotne i porządkujące w sposób jednoznaczny kompetencje bioenergoterapeuty. Jak wynika z przedstawionej tu definicji, bioenergoterapia jest zawodem rzemieślniczym w ramach działalności paramedycznej i bioenergoterapeuta nie leczy (!).

Przy czym nie należy mylić bioenergoterapii z bioterapią czy naturoterapią.

Dziedziny te nie są synonimami (!). Kształcenie bioenergoterapeutów obejmuje szereg przedmiotów ogólnych i zawodowych (przedmioty te dotyczą różnych działów bioenergoterapii, metod i technik zabiegowych , grupę przedmiotów wielobranżowych oraz dwa przedmioty z zakresu biologii – ekologię człowieka oraz anatomię i fizjologię człowieka – nie są to przedmioty medyczne (!).

3. Zakończenie.

W zakończeniu tego obszernego materiału wyjaśniającego główne problemy prawne związane z zawodami rzemieślniczymi „radiestezja” i „bioenergoterapia” zwracamy uwagę na rolę biegłego sądowego i rzeczoznawcy w sprawach dotyczących tych zawodów. Ogólnie traktuje się ich jako wyższe instancje w środowisku tych rzemiosł. Opinie biegłych w zasadzie odnoszą się do procesów sądowych w sprawach konfliktowych pomiędzy klientami a rzemieślnikami. Ale warto też uzmysłowić, że opinie biegłych w zakresie radiestezji i geobiologii mogą mieć duże znaczenie przy wyjaśnianiu przyczyn wypadków drogowych, a nawet w przypadku problemów hydrogeologicznych (przyczyn niepowodzeń poszukiwawczych oraz w zakresie geologii górniczej) i niektórych budowlanych.